De belangrijkste vraag vóór de aftrap – en waarom die ook buiten het veld telt

De spelers fronsten hun wenkbrauwen. 'Wat vraagt de trainer ons nu weer?' spookte vast door hun hoofd.

In mijn ogen stelde ik een hele normale vraag. Maar eerlijk is eerlijk: het is niet een gangbare vraag. Terwijl het antwoord spelers juist een krachtig inzicht kan geven, precies op het moment dat het erop aankomt.

Vlak voor de wedstrijd vroeg ik:

"Wie kan accepteren dat verliezen een mogelijkheid is?"

Wie die mogelijkheid niet kon toelaten, stelde ik niet op.

De mogelijke uitkomsten

Maar Mauro, jij bent toch prestatiepsycholoog?Je wilt toch juist dat spelers niet willen verliezen en alles geven voor de winst?

Zeker.

Ik wil dat spelers strijden voor de winst — binnen de spelregels en onze teamafspraken.

Maar onze tegenstander werkt niet mee aan ons succes. Die wil óók winnen. En als zij die dag meer goals maken dan wij, dan winnen zij. En verliezen wij.

Dat is geen doemdenken, dat is de realiteit.

Elke wedstrijd kent drie mogelijke uitkomsten: winst, gelijkspel of verlies.

Wie maar één van die drie opties kan verdragen, is niet goed voorbereid.

Sterker nog: als winnen de enige optie is, wordt de druk onnatuurlijk hoog.

Bovendien is het irrationeel. Je controleert de uitslag niet — tenzij je op een veel te laag niveau speelt, of als het doorgestoken kaart is.

Maar: wat is een overwinning dan nog waard?

In mijn ogen is een overwinning pas écht waardevol als je ook had kunnen verliezen.

Als twee teams aan elkaar gewaagd zijn, dwingen ze elkaar tot maximaal presteren.

En wat kan ik als trainer méér verlangen dan dat?

Dit vertelde ik mijn spelers, waarna de fronzen verdwenen en plaatsmaakten voor vastberaden blikken.

Waarom deze vraag spelers helpt

Door spelers vooraf bewust te laten accepteren dat verliezen een mogelijkheid is:

• Verhoog je realiteitszin: spelers leren omgaan met onzekerheid en externe factoren.

• Stimuleer je intrinsieke motivatie: spelers spelen vanuit hun motivatie, niet omdat iets moet gebeuren.

• Verminder je prestatiedruk: het draait om inzet en prestatie, niet om angst voor verlies.

• Vergroot je veerkracht: spelers blijven vechten, ook bij een achterstand.

  
  

Eigenlijk levert het met name lucht op.

Weten dat het mis kan (en mag) gaan, geeft lucht waardoor spelers vrijer kunnen voetballen en dichter bij hun maximale prestatie komen.

Althans, dat is mijn ervaring.

Een voorbeeld uit de praktijk: Craig Bellamy

Een pijnlijk voorbeeld van wat er kan gebeuren als verliezen geen optie mag zijn, is Craig Bellamy.

De voormalig Premier League-speler koppelde zijn zelfwaarde volledig aan het resultaat van de wedstrijd.

Als hij verloor, voelde hij zich waardeloos. Daardoor sloegen soms letterlijk zijn stoppen door,met als dieptepunt: een vechtpartij met een teamgenoot, tijdens een wedstrijd.

Een speler die zijn eigenwaarde volledig afhankelijk maakt van de uitslag, staat permanent onder hoogspanning.

Dat is destructief — voor henzelf, voor het team en voor hun prestaties.

Wat kun je hieruit meenemen, ook buiten het voetbal?

Ook in het professionele leven buiten sport zijn de uitkomsten vaak onzeker:

• Een project kan slagen, maar ook mislukken.

• Een klant kan ja zeggen, maar ook nee.

• Een sollicitatie kan leiden tot een baan — of tot afwijzing.

Wie alleen kan leven met het perfecte resultaat, en daar zijn eigenwaarde aan koppelt, legt zichzelf onnodige druk op en vergroot de kans op stress, burn-out of impulsief gedrag.

Wie daarentegen alle uitkomsten durft te accepteren, blijft vrij om zich te focussen op datgene wat die wél controleert: inzet, voorbereiding, houding en gedrag.

Of zoals in sport:

Wie niet kan verliezen, kan ook niet echt winnen.

Reflectie voor jou

In jouw werk, sport of leven: kun jij verliezen, tegenslag of afwijzing als optie zien — en tóch vol voor je doel gaan?

Ben je benieuwd naar meer?

Dit is precies het soort thema dat ik bespreek in mijn boeken, trainingen en podcast. Wil je samen werken aan betere prestaties met meer plezier?

➔ Ontdek hier zijn boeken, trainingen en podcasts.

Over Mauro

Mauro van de Looij helpt spelers, trainers, clubs, scholen en organisaties om beter te presteren met meer plezier, zowel op het veld als daarbuiten.

Hij is auteur van de boeken De trainer maakt het verschil (De Basis en Het Veld Op), docent (prestatie)psychologie, ondernemer, en host van De trainer maakt het verschil – De Podcast.